Gericht op theologische werken. De collectie handelt voornamelijk over de liturgie, kerkelijke en lokale geschiedenis, monastica en geschiedenis van de religieuze kunst. De bibliotheek draagt ook zorg voor een aantal oude drukken, waaronder enkele incunabelen.

De abdij van Averbode behoort tot de ‘Orde van Prémontré’ die in 1121 het levenslicht zag in het Noord-Franse Prémontré. De abdij stond vanaf haar ontstaan in de twaalfde eeuw in voor zevenentwintig parochies. De bibliotheek stond en staat in de eerste plaats ter beschikking van het werk en het spirituele leven van de kloosterlingen. Door een brand in 1942 gingen heel wat boeken verloren. Onder leiding van enkele professoren werd daarna werk gemaakt van de heropbouw van de bibliotheek. Een belangrijk aandeel wordt gevormd door de persoonlijke bibliotheken van overleden broeders. Het collectiedomein is in hoofdzaak theologie, filosofie en geschiedenis. De bibliotheek draagt zorg voor een groot aantal oude drukken waaronder enkele zeer zeldzame werken.

De collectie bestaat voornamelijk uit boeken en tijdschriften over Augustinus-onderzoek in brede zin van het woord en de receptie van Augustinus met betrekking tot augustinisme met bijzondere aandacht voor jansenisme en Luther. Vanuit de functie van het huis als opleidingsinstituut van de orde bevat de bibliotheek ook een collectie bredere theologische werken.

De verzameling gepubliceerde exemplaren van de regel van Benedictus is chronologisch gerangschikt. De uitgaven omvatten de periode 1505 tot nu.

Binnen de opdracht van het Grootseminarie Brugge als opleidings-, studie- en vormingscentrum van het bisdom Brugge herbergt het Grootseminarie een omvangrijke en gespecialiseerde bibliotheek van méér dan 250.000 banden en 180 lopende tijdschriften. Studenten, al wie een (kerkelijke) opleiding volgt, docenten, wetenschappelijke onderzoekers, geïnteresseerden in levensbeschouwelijke, religieuze, filosofische thema's of geschiedenis vinden er zowel populariserende werken als vakliteratuur.

Naast een levende collectie van actuele werken bewaart de bibliotheek een unieke en uitgebreide collectie bibliothecair erfgoed afkomstig van de Duinenabdij of van bisschoppen van Brugge zoals H.J. Van Susteren of J.B. Malou. Zeker de collecties incunabelen en postincunabelen is indrukwekkend qua aantal en inhoudelijke rijkdom. Het is zonder meer uniek dat deze collectie met werken daterend van het begin van de boekdrukkunst tot vandaag in situ wordt bewaard.

De collectie over Sint Willibrord van het Kerkarchief Sint-Willibrordus te Berchem is het werk van meerdere pastoors van de parochie, naast Jozef Van Brabant onder andere C. Gommeren, K. Schoeters en R. Van Rompaey.

De Vlaamse schrijver Hubert Lampo (1920-2006) werd geboren op 1 september 1920 in de Antwerpse wijk Het Kiel. Hij wordt vooral herinnerd als één van de boegbeelden van het magisch-realisme. Opvallend aan zijn collectie zijn de talrijke werken over archeologie, bovennatuurlijke fenomenen, psychologie, mythologie en godsdienst. Onderwerpen als Atlantis, de Heilige Graal, UFOs en Stonehenge komen ruimschoots aan bod. Behalve vele boeken van en over Nederlandstalige collega-schrijvers treft men ook een indrukwekkend aantal Franstalige en Engelstalige romans aan. Zijn reismicrobe manifesteert zich in diverse reisgidsen en folders over plaatselijke bezienswaardigheden.

Onderzoeksbibliotheek op het domein van de (vooral Latijnse) Christelijke literatuur van de late oudheid en de middeleeuwen (150-1500). Er is een subcollectie 'Preciosa'.

De bibliotheek van bijbelgeleerde Robert de Langhe (1911-1963) kwam in 1966-1967 naar de Centrale Bibliotheek. De bibliotheek bevatte o.m. oude drukken en papyri (collectie Khirbet-Mird).

Nadat eerder al de bibliotheek van de predikheren van Lier werd verworven, schonken ook de dominicanen van Leuven sinds de jaren 1980 grote stukken van hun collectie aan de Maurits Sabbebibliotheek. Ze bevat naast theologie en filosofie ook veel werken over dominicaanse geschiedenis en spiritualiteit.

De collectie is die van het oude studiehuis van de paters dominicanen in Leuven. In 2022-2023 zijn grote delen overgebracht naar partnerbibliotheken in Leuven, zoals de Maurits Sabbebibliotheek, de bibliotheek van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en KADOC. De tijdschriftencollectie werd volledig afgestoten. De rest van de collectie, voornamelijk bestaande uit Dominicana en theologische en filosofische uitgaven, werd – wegens verbouwingswerken – ingepakt. Verwacht wordt dat de bibliotheek opnieuw operationeel zal zijn in 2026-2027.

De bibliotheek van het Erasmushuis bewaart een ruime collectie oude drukken van van Desiderius Erasmus (c.1466-1536) en andere humanisten. De collectie focust op editiones principes, d.w.z. de eerste edities van een boek bij verschillende drukkers. Daarbij telt de collectie een aanzienlijk aantal gecensureerde boeken, waarin bepaalde passages werden geschrapt of dichtgeplakt. Naast deze oude drukken verzamelen we moderne edities van Erasmus' teksten, gepubliceerd tot op de dag van vandaag.

De bibliotheek van het Erasmushuis bezit een uitzonderlijke collectie oude drukken van Desiderius Erasmus (c.1466-1536) en andere humanisten. Daarnaast bewaart de bibliotheek in depot de helft van de oude kerkarchieven van de parochie, het kapittel van de Sint-Pieter-en-Sint-Guidokerk in Anderlecht, en het nabijgelegen begijnhof. De gemeentearchieven en historische archieven van Anderlecht zijn eveneens in het Erasmushuis te raadplegen. Ten slotte wordt er een joodse collectie bewaard, bestaande uit enkele honderden documenten, boeken en cultusobjecten.

Kleine, heterogene collectie van ruim 350 titels, die in 2017 werd overgedragen. Heel wat Franciscana waren voordien al overgebracht naar het klooster van Sint-Truiden. Bevat naast het soort werken dat men in een kloosterbibliotheek kan verwachten ook een aantal klassieke auteurs en enkele werken van Erasmus. Er is een handgeschreven catalogus begonnen in 1924.

Rijke verzameling van ruim 12000 titels gefocust op franciscaanse geschiedenis en spiritualiteit, afkomstig uit het Franciscaans Historisch Instituut in Sint-Truiden (depot 2010). Ze vormt een mooie aanvulling op de andere minderbroedercollecties die in de Maurits Sabbebibliotheek bewaard worden en omvat ca. 5500 oude drukken, waarvan 75 incunabelen.

Het Grootseminarie Brugge is het diocesaan vormingscentrum van het bisdom Brugge. Het Grootseminarie is gevestigd in het historisch complex van de voormalige Duinenabdij, en is een plaats voor vorming en opleiding, studie en bezinning.
Het Grootseminarie biedt onderdak aan een omvangrijke bibliotheek en een archief waarin onder meer een rijke handschriftencollectie is opgenomen.

De verzameling handschriften (767 items) is de belangrijkste erfgoedcollectie van de Openbare Bibliotheek Brugge (OB-Brugge). Middeleeuwse manuscripten vormen het zwaartepunt, in het bijzonder de monastieke collectie van de voormalige cisterciënzerabdijen Ten Duinen en Ter Doest (een door Vlaanderen erkende topcollectie, samen met de verwante handschriften in het Grootseminarie Brugge), en drie deelcollecties laatmiddeleeuwse gebeden- en getijdenboeken. Van belang zijn verder verhalende kronieken en funerair-genealogische handschriften.
Een actief acquisitiebeleid resulteerde de jongste jaren in de verwerving van enkele topstukken. Zwaar wordt ingezet op behoud en beheer (conservatie en restauratie) en op digitale ontsluiting, via het ontwikkelen van of participeren in internationale projecten, zoals mmmonk.be en 'Arma: the art of reading in the Middle Ages' (Europeana).

Handschriften die worden bewaard in de bibliotheek van de Abdij van Averbode.

Evenals het klooster had de bibliotheek te lijden onder de Franse Revolutie. Sinds 1924 wordt een actief acquisitiebeleid gevoerd, dat de klemtoon legt op religie. Men bewaart er nog enkele oude handschriften en drukken die ooit een praktische rol speelden in het oude kloosterleven, zoals antifonaria.

Deze collectie bevat 18.958 titels met werken uit de periode 1542-1990, geschreven door jezuïeten en/of over (de geschiedenis en/of spiritualiteit van) de jezuïeten.

In 2004 deponeerden de jozefieten de bibliotheken van hun huizen in Geraardsbergen, Houtaing, Leuven en Melle, met uitzondering van de werken die betrekking hebben op de stichting, geschiedenis en spiritualiteit van de congregatie. Het depot bevat naar schatting 4500 oude drukken die momenteel worden verwerkt. Er zijn heel wat werken bij afkomstig van de karmelieten van Geraardsbergen en de karmlietessen van Gent. 

De collecties oude drukken van de kruisheren van Diest en Maaseik die respectievelijk in 2014 en 2019 in depot werden gegeven, bevatten zoals de meeste verzamelingen van religieuze gemeenschappen vooral bijbels, exegese, kerkvaders, middeleeuwse en vroegmoderne theologie en spiritualiteit, liturgie, sacramenten, burgerlijk en canoniek recht, (kerk)geschiedenis, en apologetica, maar ook klassieke auteurs, filosofie en natuurwetenschappen.

Deze verzameling bestaat uit de bibliotheek van de vroegere Latijnse School, in de 19de en 20ste eeuw aangevuld met werken van het Sint-Aloysiuscollege. De oudste gegevens over de Latijnse School te Geel dateren uit het midden van de 15de eeuw. Tijdens de periodes van grote bloei kwamen jongemannen uit alle streken van de Nederlandse gewesten te Geel les volgen. Veel oud-leerlingen speelden een belangrijke rol in de maatschappij, zowel op politiek als op godsdienstig vlak. De kern van de bibliotheek, het Ancien Régime-gedeelte, werd aangelegd door de leraars van de Latijnse School en bevat vooral Latijnse uitgaven en woordenboeken. Tijdens de periode van het College werd de collectie vooral aangevuld met theologische werken. Daarnaast zijn ook de natuurwetenschappen vertegenwoordigd met een aantal atlassen, waaronder één van Ortelius.

De Bibliothèque Mariale de Banneux-Notre-Dame, kort voor de Tweede wereldoorlog opgericht door Léon Arendt en in 1961 overgenomen door de paters montfortanen van Leuven, is een van rijkste mariale collecties ter wereld. Ze bevat naast theologie ook liturgie, devotie, spiritualiteit, geschiedenis, archeologie en iconografie.

Deze in 2006 overgedragen collectie bevat ca. 14.000 banden van de Nederlandse jezuïeten, waaronder talrijke handschriften, incunabelen, vroegmoderne werken en een twintigste-eeuwse jesuitica-collectie.

John Henry Cardinal Newman (1801-1890) bekeerde zich tot het katholicisme en werd later kardinaal. Hij had een belangrijk aandeel in de 'Oxford Movement' die de Engelse Kerk terug naar zijn katholieke wortels wou brengen. Hij was de auteur van een aantal invloedrijke boeken, zoals Via Media, Essay on the Development of Christian Doctrine, Apologia Pro vita Sua en The Grammar of Assent. De collectie bevat boeken van en over Newman en tijdgenoten (o.a. kardinaal Manning) en de negentiende-eeuwse Oxford-beweging. Deze verzameling werd aan de abdijbibliotheek geschonken en verder uitgebouwd binnen de abdij. Momenteel bevat ze een 900-tal boeken. 20 titels werden in bewaring gegeven aan de Maurits Sabbebibliotheek in Leuven.

De huidige collectie is grotendeels het resultaat van de zin voor collectievorming van de 19de-eeuwse abten en bibliothecarissen.

“Onze bibliotheek is in’t geheel niet wat men noemt eene gespecialiseerde vakbibliotheek. Ik zou ze bijna durven noemen een permanente tentoonstelling van het mooie boek. Ze bevat allerlei rariora, verlustingen voor den bibliophiel die genoegen heeft aan zeldzame drukken en fraaie banden, boeken die men zich gewoonlijk niet zou verwachten te vinden in eene abdijbibliotheek.”  - J. Nieuwenhuyzen O. Praem., voormalig bibliothecaris.

De collectie is sinds die tijd gegroeid van 20.000 naar een geschatte 100.000 banden en het betreft nog steeds een bijzonder gevarieerde en mooie collectie. De bibliotheek verzamelt vooral rond de domeinen theologie, spiritualiteit en filosofie. De collectie telt een belangrijk aantal oude drukken, waaronder 340 publicaties uit de Officina Plantiniana. Aan de basis van deze bijzondere verzameling liggen vier grote legaten.