De Cultuurhistorische Collectie bevat de boeken en brochures die dateren uit de periode 1840 tot en met 1945 en die afkomstig zijn uit de openbare collectie. Het gaat om oudere, kwetsbare, zeldzame of kostbare werken die in het magazijn berusten en enkel onder toezicht kunnen geraadpleegd worden. Ze kunnen niet meer ontleend worden. Het gaat zowel om fictiewerken als non-fictiewerken. 

Binnen de Cultuurhistorische Collectie kunnen ook nog twee deelcollecties onderscheiden worden: de Deelcollectie Filmfoto’s van Maria Rosseels en de Deelcollectie lp’s klassieke muziek.

De Universiteitsbibliotheek Antwerpen bezit een klein aantal historische handschriften en handschriftfragmenten. Deze collectie is in 2019-2020 uitgebreid met nieuwe aanwinsten. Lange tijd was het oudste manuscript in de collectie een Italiaanse, laat-vijftiende-eeuwse commentaar op klassieke teksten. Intussen is die eer weggelegd voor een Oudfrans fragment: het gaat om een fragment van Anseÿs de Gascogne, een 'chanson de geste' uit het midden van de 13^de eeuw, geschreven in het Franstalige deel van het graafschap Vlaanderen. Een tekst waarvan tot nu toe vier handschriften bekend waren. Het nieuwe fragment in de UB dateert van het laatste kwart van de 13de eeuw en komt uit het noordoosten van het Franse taalgebied.

De collectie verzamelt een weloverwogen keuze van tekst-, beeld- en geluidsdocumenten over Limburg en de Limburgers vanaf 1840. Alle documenten van vóór 1950 worden uitputtend verzameld; vanaf dat jaar wordt een weloverwogen selectie gemaakt. Boeken van vóór 1840 worden bewaard in de Collectie Oude Drukken en Handschriften.

De collectie vormt het culturele geheugen van de provincie Limburg. Zij documenteert de unieke positie van Limburg in Vlaanderen en van het Limburgse grondgebied vóór het een provincie werd (graafschap Loon en prinsbisdom Luik). De cultuurhistorische waarde van de collectie is voor Limburg én voor Vlaanderen bijzonder groot.
 

In de collectie Oude drukken bewaren we alle gedrukte werken op handgeschept papier en gedrukt voor 1831. Met circa 15.185 werken is dit meteen onze meest omvangrijke deelcollectie.
Deze verzameling bevat enkele incunabelen en postincunabelen, maar vooral drukken uit de 16^de en de 17^de eeuw, in mindere mate uit de 18^de eeuw.